Chodzi o wyrok sygn. akt: II NSNc 107/23, który zapadł w marcu 2023 roku. ZUS nie może kwestionować kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli ta kwota mieści się w granicach określonych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych – orzekł Sąd Najwyższy. Wskazał tym samym, że agresywna praktyka oddziałów ZUS oraz radców prawnych zatrudnionych przez ZUS była działaniem wbrew prawu, poza prawem i ze złamaniem prawa.

Czy ZUS naprawi wyrządzone szkody i zaprzestanie łamania prawa w decyzjach administracyjnych i w stanowiskach procesowych? Wątpliwe, być może urzędnikami, którzy będzie działać wbrew temu wyrokowi w przyszłości zainteresuje się prokuratura.

Artykuł powstał dzięki naszym czytelnikom, którzy zwracali się do redakcji CzasFinansów.pl w tej sprawie. Jak również dzięki społeczności Pokrzywdzeni przez ZUS oraz Matki kontra ZUS których członkowie pisali do nas w sprawach ZUS. Dziękujemy za wskazówkę, bez waszej społeczności ten artykuł by nie powstał. Jednocześnie zachęcamy do kliknięcia na nazwy społeczności gdyż są to odnośniki do grup facebook – każdy pokrzywdzony przez ZUS, albo szukający pomocy w swoim problemie z organem rentowym może dołączyć i znaleźć tam pomoc i wsparcie innych ofiar, ale i radców prawnych i adwokatów wyspecjalizowanych w ochronie słabszych przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznym. Jeśli natomiast czujesz bezradność i chciałbyś, aby nasza redakcja w ramach interwencji dziennikarskiej, anonimowo, opisała Twoją historię to napisz na nasz email: redakcja@czasfinansow.pl – prosimy również o kontakt, jeśli prokuratura wszczęła dochodzenie lub śledztwo wobec ZUS po Twoim zgłoszeniu na Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub jego pracowników. Opiszemy tę historię.

Zdaniem Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, ZUS uporczywie odmawia stosowania zasad Konstytucji Biznesu, pomimo, że urzędnicy są zobowiązani kierować się zasadą: co nie jest zabronione jest dozwolone oraz interpretowania niejasności przepisów na korzyść przedsiębiorcy.

Argumentacja ZUS prowadziła do przekonania, że względną pewność co do prawa ubezpieczona posiadałaby jedynie w przypadku zrezygnowania z uprawnień zagwarantowanych jej w ustawie, t.j. w przypadku zadeklarowania minimalnej podstawy wymiaru składek. Z takim poglądem w świetle zasady demokratycznego państwa prawnego nie można się zgodzić, tym bardziej, że ustawa wprost przewiduje uprawnienie ubezpieczonych do wskazania tej podstawy w widełkowo określonych granicach i w oderwaniu od jakichkolwiek kryteriów – powiedział Adam Abramowicz Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Sąd Najwyższy orzekł, że ZUS nie może kwestionować kwoty zadeklarowanej przez przedsiębiorcę jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, jeśli kwota ta mieści się w granicach określonych przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych. Sąd uznał, że praktyka ZUS-u i radców prawnych, którzy starają się podważyć deklarowane kwoty, jest nielegalna i wbrew prawu.

Sąd uwzględnił skargę Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, uchylając wcześniejszy wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Sprawa dotyczyła kobiety prowadzącej działalność fryzjerską i kosmetyczną, która zadeklarowała najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a następnie zadeklarowała podstawę wymiaru w wysokości 9897,50 zł przed urodzeniem dziecka. Kobieta otrzymała w sumie 304 203,44 zł zasiłków chorobowych, macierzyńskich i opiekuńczych.

ZUS podjął decyzję o odebraniu części pieniędzy kobiety, uznając, że jej przychody nie były na tyle wysokie, aby deklarować wysoką podstawę wymiaru składek. Sądy orzekające w tej sprawie podkreśliły, że system ubezpieczeń społecznych ma funkcję gwarancyjną, a nie zarobkową, i zapewnia zabezpieczenie na wypadek choroby. Jednak kobieta instrumentalnie wykorzystała powszechny system ubezpieczeń społecznych, aby zapewnić sobie źródło utrzymania, co według sądów nie zasługuje na ochronę prawną.

Sąd Najwyższy orzekł, że organ ubezpieczeniowy nie ma prawa podważyć zadeklarowanej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek i samodzielnie ustalać jej niższą wysokość, jeśli mieści się ona w granicach określonych przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto, sąd zauważył, że obowiązek opłacania składek i ich wysokość dla przedsiębiorców prowadzących działalność na własny rachunek nie są powiązane z ich osiąganymi przychodami.

• 
  Twisto informuje o wycieku danych. Klienci omyłkowo zgłoszeni do BIK.
  Na początku czerwca 2023 roku, operator płatności odroczonych Twisto, niedawno nabyty przez ING Bank Śląski, poinformował swoich użytkowników o niezamierzonym …

  Twisto informuje o wycieku danych. Klienci omyłkowo zgłoszeni do BIK. Read More »

• 
  Morawiecki i Sasin w sprawie Turowa: ***** WSA!
  To oczywiście parafraza kontekstu wypowiedzi Mateusza Morawieckiego i Jacka Sasina z dnia 7 czerwca 2023 z Turowa, ale oddaje ducha …

  Morawiecki i Sasin w sprawie Turowa: ***** WSA! Read More »

• 
  MON kupuje koreański sprzęt wojskowy jakby za chwilówki. To pożyczka na 38 miliardów. PiS chce pożyczyć jeszcze drugie tyle. Kto to spłaci?
  Podczas gdy rządy na całym świecie dążą do zbalansowania bezpieczeństwa narodowego z odpowiedzialnością finansową, wydaje się, że Polska przyjęła niepokojącą …

  MON kupuje koreański sprzęt wojskowy jakby za chwilówki. To pożyczka na 38 miliardów. PiS chce pożyczyć jeszcze drugie tyle. Kto to spłaci? Read More »

• 
  Lex Tusk. UE wszczyna postępowania przeciwko Polsce PiS. Czy przez Andrzeja Dudę będą kolejne kary finansowe?
  Na nic gimnastyka Prezydenta Andrzeja Dudy z nowelizacją ledwo co podpisanej przez niego ustawy. Unia Europejska dostrzega zagrożenia dla praworządności …

  Lex Tusk. UE wszczyna postępowania przeciwko Polsce PiS. Czy przez Andrzeja Dudę będą kolejne kary finansowe? Read More »

• 
  Morawiecki zarzuca Rządowi Morawieckiego i PiS, że przegłosowali niekonstytucyjną ustawę o organizacji pracy Trybunału Julii Przyłębskiej.
  Trybunał Konstytucyjny ma zbadać, czy Rząd PiS i większość sejmowa przegłosowała, a Andrzej Duda potem podpisał, ustawę o organizacji pracy …

  Morawiecki zarzuca Rządowi Morawieckiego i PiS, że przegłosowali niekonstytucyjną ustawę o organizacji pracy Trybunału Julii Przyłębskiej. Read More »

Wynika z tego, że kwestionowanie przez ZUS deklarowanej przez przedsiębiorców podstawy wymiaru składek, gdy ta mieści się w granicach określonych przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, jest niezgodne z prawem. W tym konkretnym przypadku kobieta prowadząca działalność gospodarczą zadeklarowała wysoką podstawę wymiaru składek przed urodzeniem dziecka, co pozwoliło jej na pobranie stosunkowo wysokiego zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego i zasiłku opiekuńczego. ZUS uważał jednak, że kobieta wykorzystała powszechny system ubezpieczeń społecznych w celu zapewnienia sobie źródła wysokich świadczeń. Sądy orzekające w sprawie podkreśliły jednak, że powszechny system ubezpieczeń społecznych ma funkcję gwarancyjną, a nie zarobkową, co oznacza, że nie jest to naruszenie prawa.

Decyzja Sądu Najwyższego w tym przypadku jest istotna dla przedsiębiorców, którzy deklarują wysoką podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. ZUS nie może bowiem kwestionować tej kwoty, jeśli mieści się ona w granicach określonych przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych. Przedsiębiorcy powinni jednak pamiętać, że zadeklarowana przez nich kwota podlega weryfikacji, a ZUS ma prawo podnieść jej wysokość, jeśli uzna to za konieczne. Ważne jest również to, że deklaracja wysokiej podstawy wymiaru składek nie oznacza automatycznie prawa do pobierania wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego. ZUS może weryfikować wysokość zadeklarowanej podstawy wymiaru składek oraz uznać, że przedsiębiorca nie ma prawa do pobierania określonych świadczeń.

Warto również zwrócić uwagę na fakt, że decyzja Sądu Najwyższego ma charakter precedensowy, co oznacza, że będzie miała wpływ na przyszłe orzecznictwo w podobnych sprawach. Decyzja ta stanowi ważny sygnał dla ZUS, że nie może on naruszać praw przedsiębiorców i podejmować działań wbrew obowiązującemu prawu. Jest to ważne z punktu widzenia ochrony praw przedsiębiorców oraz zapewnienia im równej pozycji wobec organów administracji publicznej.

Ostatecznie Sąd Najwyższy uznał, że ZUS i radcy prawni zatrudnieni przez tę instytucję działali niezgodnie z prawem oraz wbrew prawu i ze złamaniem prawa. Ich działania wobec przedsiębiorcy były agresywne i naruszały jej prawa.

Decyzja SN wywołała dyskusję na temat roli ZUS-u i przepisów regulujących opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne przez przedsiębiorców. Z jednej strony, istnieje potrzeba ochrony systemu ubezpieczeń społecznych przed nadużyciami, które mogą wpłynąć na wysokość składek i dostępność świadczeń dla innych ubezpieczonych. Z drugiej strony, przedsiębiorcy muszą mieć pewność, że deklarowana przez nich podstawa wymiaru składek będzie respektowana przez organy ubezpieczeniowe i nie będą narażeni na agresywne działania ze strony ZUS-u.

Ważnym wnioskiem z tej sprawy jest także to, że przedsiębiorcy muszą być ostrożni w deklarowaniu wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Jeśli ich dochody nie są wystarczająco wysokie, by uzasadniać taką deklarację, mogą narazić się na kontrole i kwestionowanie przez ZUS.

Podsumowując, decyzja Sądu Najwyższego w sprawie wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy jest ważnym wyrokiem dla całego systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce. Potwierdza ona zasady, na których ten system opiera się, ale jednocześnie wymaga od organów ubezpieczeniowych pełnego poszanowania prawa i zasad transparentności w podejmowanych decyzjach.